Flexibiliteit en hergebruik - PACT in tijden van crisis.
15 oktober 2009
Brancheorganisatie van projectontwikkelaars Neprom verwacht op basis van samen met PropertyNL verricht onderzoek dat het oppervlak van nieuw op te leveren kantoren na 2010 terugvalt naar minder dan 200.000 vierkante meter. Dat was vorig jaar nog bijna 900.000 vierkante meter (bron: Het Financieele Dagblad 26-08-2009). De leegstand neemt toe en de opgave lijkt te zijn om de toekomstige vraag onder te brengen in de bestaande gebouwen (bron: Het Financieele Dagblad, 5 oktober 2009). We zullen ons de komende jaren meer moeten concentreren op het herontwikkelen van de bestaande voorraad. Het rekenmodel Plekken en ACTiviteiten (PACT) van het CfPB kan daarbij helpen.
Een Rotterdams voorbeeld
Enkele jaren geleden is het initiatief genomen om de dienstverlening op het gebied van Werk en Inkomen te bundelen in zogeheten Werkpleinen. In Rotterdam heeft de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2007 samen met het Werkbedrijf (UWV, CWI) een huisvestingsconcept ontwikkeld dat aansluit op de nieuwe en gezamenlijke werkwijze voor de toen nog te ontwikkelen vijf Werkpleinen. Hierbij is gebruik gemaakt van PACT.
PACT heeft geholpen om na te denken over de wisselwerking tussen uitgangpunten van de organisatie en de huisvesting. PACT is een rekenmodel waarin Plekken, die in de huisvesting voorkomen, en ACTiviteiten van medewerkers (en in Rotterdam ook klanten) met elkaar in verband worden gebracht. PACT toont de consequenties van mogelijke keuzes op organisatorisch en ruimtelijk vlak, vanuit verschillende uitgangspunten. Hierdoor kwam een bewustwordingsproces op gang rondom de verschillende klantbenaderingen en de verschillende werkwijzen van de drie organisaties. Dit leidde tot gesprekken over de samenwerking in de Werkpleinen en de benodigde randvoorwaarden, vanuit onderwerpen als veiligheid, het dienstverleningsconcept en de wijze waarop de werkomgeving hieraan kon bijdragen.
Toen kwam de crisis met als gevolg meer bezoekers op de Werkpleinen. In februari 2009 bleek dat de verwachting van de hoeveelheid klanten, vanuit het gehanteerde uitgangspunt in 2007, achterhaald was. PACT is opnieuw ingezet maar deze keer om te kijken hoeveel ruimte er in de werkomgeving zit om de toenemende klantstromen op te vangen. Uit de herberekeningen die met het model gemaakt zijn, blijkt dat er nog steeds voldoende ruimte te vinden is in de werkomgeving. Dit vraagt wel sturing op voorziene organisatorische interventies zoals het aanpassen van de tijden voor klantcontacten, meer groepsgerichte activiteiten met klanten en meer flexibel gebruik van de werkplekken door medewerkers.
Het onderzoek bij de gemeente Rotterdam laat zien dat PACT de besluitvorming over huisvestingsvraagstukken ondersteunt door keuzes met daaraan gerelateerde consequenties inzichtelijk te maken. Door de inzet van PACT gaat het gesprek niet alleen over de hoeveelheid en soorten te realiseren plekken, maar vooral ook over vragen als:
- Hoeveel flexibiliteit wil de organisatie in haar huisvesting?
- Wat wil de organisatie vragen van medewerkers m.b.t. het werkplekgebruik?
- In hoeverre sluit de huisvesting aan bij de huidige en toekomstige werkprocessen?