CfPB highlights 2009

1 april 2010

Op zoek naar algemene kennis ...

Kennis maken en kennis delen doet het CfPB in drie thematische programma’s:

•     Trends en ontwikkelingen
•     Betere Huisvesting
•     Besluitvorming en implementatie

En in een instrumenteel programma:

•     Databases en instrumenten   

Hoe dragen de projecten van 2009 nu bij aan generieke kennisopbouw?  

Programma Betere Huisvesting

“ Een betere huisvesting wordt nagestreefd als vraag en aanbod niet in balans zijn. Er zijn verschillende invalshoeken voor betere huisvesting: prettiger, gezonder, veranderende werkprocessen, arbeidsproductiviteit, kostenefficiency”. We zoeken of de relaties tussen organisatiekenmerken, werkprocessen en huisvesting kunnen worden beschreven, verklaard en voorspeld.  

Bevindingen:
Na 9 jaar methoden ontwikkeling en datacollectie hebben we veel te geven. Bijvoorbeeld een doorsnede uit de gegevens van een van onze belangrijkste sponsors de Belastingdienst. In het project 'Vijf jaar samenwerking met Belastingdienst geëvalueerd'  is teruggeblikt op vijf jaar samenwerking met de Belastingdienst. In die periode is op 18 locaties van de Belastingdienst (van Hoorn tot Heerlen) huisvestingsonderzoek verricht. Het ging daarbij vaak om belevingsonderzoek (0-metingen en evaluaties) en om bezettingsgraadmetingen in een periode dat de Belastingdienst geconfronteerd werd met versoberingsoperaties.  

Daarnaast is in het partnership kennis ontwikkeld op een veelheid aan terreinen: besluitvorming, ontwikkeling kengetallen, vertalen activiteiten in aantallen en soorten werkplekken (PACT), implementatieprocessen, businesscases (PARAP), werkwijze Organisatiegericht Huisvesten.

Kaderstelling Rijkswerkplek
In het kader van de nota Vernieuwing Rijksdienst wil de overheid komen tot normering en kadering van de Rijkswerkplek. In 2009 is het CfPB intensief betrokken bij de ontwikkeling daarvan. In een traject met uitgebreide inbreng vanuit de rijksorganisatie is in een aantal slagen de Corporate Standard voor de werkplek van de ambtenaar van morgen ontwikkeld. Omdat het voorstel ter besluitvorming voor ligt kunnen we nog niet uitweiden over het resultaat.  

Energiesimulaties Rijkshuisvesting: rol gebruiker onderschat
Samen met de Rgd is onderzoek gedaan naar de verbetering van de energie-efficiëntie van bestaande gebouwen van de Rijksgebouwendienst. Voor het uitvoeren van het onderzoek zijn gebruiksgegevens van 19 gebouwen ter beschikking gesteld voor het uitvoeren van (energie)simulatiestudies met behulp van instrumenten zoals het PARAP-levensduurkostenmodel en het EBOB-simulatiemodel. De simulaties laten zien dat naast de optimalisatie van gebouw- en technische installaties ook het (energiebewust) gedrag van de gebouwgebruikers van grote invloed is op het energieverbruik van gebouwen. Klik hier voor een artikel dat verscheen over het onderzoek.  

Huisvestingsbeleid Rotterdam

In 2009 zijn de eerste twee Werkpleinen ‘nieuwe stijl’ geopend in Rotterdam. Op de Werkpleinen bieden de sociale dienst en het UWV geïntegreerde dienstverlening op het terrein van Werk en Inkomen. Het CfPB hielp mee met het ontwikkelen van het innovatieve concept. De gemeente was zo tevreden over onze aanpak, dat ze ons ook gevraagd heeft om mee te doen met het ontwikkelen van een nieuw gemeentelijke huisvestingsbeleid.     

Instrumenten  

Huisvestingskeuzemodel
Dé belangrijkste toevoeging aan ons arsenaal van instrumenten was het Huisvestingskeuzemodel. We hebben hoge verwachtingen over het gebruik van het model in verschillende stadia van het huisvestingsproces. Het model geeft een overzicht van de stappen die nodig zijn om een organisatiegerichte huisvesting te realiseren. Het model kan dienen als checklist voor het opstellen van een huisvestingsprojectplan, kan gebruikt worden om een lopend project bij te stellen of om een afgerond project te evalueren. Per fase laat het model zien welke inhoudelijke en proceskeuzes (idealiter) in overweging genomen moeten worden. Aan het model wordt een database gekoppeld. We hopen hiermee onder andere de kennis over de relatie tussen huisvestingsambities en uiteindelijke keuzes te vergroten. Elders in deze nieuwsbrief kunt u lezen hoe het RIVM het Huisvestingskeuzemodel heeft gebruikt om de huisvestingsambities om te zetten in conceptuele keuzes.  

Module Gebouwinventarisatie
In 2009 is de module gebouwinventarisatie toegevoegd aan de WODI toolkit. Vanaf nu wordt als we een WODI-tevredenheidsmeting doen ook de fysieke omgeving in kaart gebracht. Dit maakt het mogelijk om na te gaan in hoeverre (on)tevredenheid wordt veroorzaakt door de fysieke werkomgeving en in hoeverre andere factoren een rol spelen. Klik hier voor meer informatie.  

Space Utilization Monitor (SUM) sterk verbeterd
Voor besluitvorming over het verminderen van het aantal werkplekken en, misschien nog belangrijker, het overtuigen van de organisatie dat er ruimte is om in te dikken, is een goede bezettingsgraadmeting onontbeerlijk. In de verbeterde SUM worden niet alleen gegevens over bezetting en benutting geregistreerd, maar wordt ook vastgelegd welke activiteiten er plaatsvinden en hoeveel mensen tegelijk van een werk- en overlegplek gebruik maken. Daarnaast zijn de uitvoermogelijkheden sterk verbeterd.  

Gebruikersversie PACT
PACT is een rekenmodel waarbij activiteiten en organisatorische keuzes de input vormen, en soorten en aantallen plekken de output. Het model is onder andere met veel succes toegepast bij de ontwikkeling van de Werkpleinen in Rotterdam. Het model maakt de gevolgen van keuzes snel inzichtelijk, en is daarmee een prima tool om het redeneren over huisvesting te ondersteunen. In 2009 is gestart met het bouwen van een gebruikersversie van het model.  

Werkplekspel
Na de introductie eind 2007 is de bekendheid van het Werkplekspel gestaag gegroeid. In 2009 zette de opgaande lijn van gebruikers van het Werkplekspel verder door. Het spel is onder andere gespeeld bij de gemeenten Rotterdam en Veenendaal (klik hier voor een verslag) en bij de IB-groep.

Kennisoverdracht  

Werkconferentie
De werkconferentie ‘Besluitvorming bij kantoorhuisvesting: van kakofonie naar symfonie’ was een van de hoogtepunten van het afgelopen jaar. Op de fraaie locatie van de oude Lijmfabriek van Delft wisselden circa 80 bezoekers uit uiteenlopende organisaties van gedachten over de vraag hoe je de besluitvorming en implementatie rond kantoorhuisvesting het best kunt inrichten. De sfeer was uitmuntend. In de conferentie werd onder meer het Huisvestingskeuzemodel geïntroduceerd (en heel positief ontvangen). Het Lagerhuisdebat, met veel inbreng van de aanwezigen, en de afsluiting door dirigent Jean-Piërre Gabriël waarin deze parallellen trok tussen het dirigeren van een orkest en het leiden van een huisvestingstraject, waren andere hoogtepunten. Klik hier voor een verslag van de conferentie.  

Start kenniskring Huisvestingskeuzemodel
Een van de eerste vruchten van de werkconferentie was de oprichting van de kenniskring ‘Organisatiegericht huisvesten’. Aan de hand van praktijkcasussen, waarmee een database gevuld gaat worden, wordt de relatie tussen intenties, (proces)keuzes en het eindresultaat besproken en uitgediept. Deelnemers aan de kenniskring zijn huisvestingsadviseurs en organisaties met huisvestingsvraagstukken.  

PARAP masterclass
In 2009 volgde Strukton Worksphere als eerste bouwbedrijf de PARAP masterclass. De deelnemers waren onder de indruk van de mogelijkheden van het (levensduurkosten)model. Daarnaast bleken de masterclassbijeenkomsten een prima gelegenheid om de banden met collega’s aan te halen. Klik hier voor een verslag uit het personeelsblad van Strukton.  

Presentatie crosscase onderzoek
De WODI-database begint steeds beter gevuld te raken. Inmiddels zitten er circa 9.000 respondenten in de database. In 2009 is een begin gemaakt met het analyseren van de data. In een WODI kenniskringbijeenkomst werden de eerste resultaten over de invloed van persoonskenmerken en van het kantoortype op de beleving van gebruikers gepresenteerd aan de WODI-licentiehouders.  

Publicaties  

In 2009 verschenen artikelen van (of met medewerking van) het CfPB in de volgende vakbladen en wetenschappelijke tijdschriften: Facilitair Management Informatie, Facilitair Management Magazine, Facilitair & Gebouwbeheer, Inside Information, Office Magazine, Office rendement, Journal of Corporate Real Estate, Journal of Facilities Management, Office&Culture. De volgende artikelen sprongen er wat ons betreft uit:

•  Measuring employee satisfaction in new offices - The WODI toolkit;
•  Personalization in non-territorial offices: a study of a human need;
•  Rol gebruiker onderschat bij energiebesparing gebouwen;
•  Benchmarken op waardering huisvesting - Indicator meet tevredenheid.

Verder zijn we trots op de ‘best reviewer award’ die Wim Pullen ontving voor zijn reviews voor the Journal of Corporate Real Estate.   

Internationaal  

Voorzitterschap EFMC 2009
In 2009 vond de European Facility Management Conference plaats in Amsterdam. Het CfPB zat het research symposium voor en kreeg daarvoor alom lof. De keuze voor korte presentaties en lange discussies kwam het debat ten goede. Het symposium resulteerde in een FM action agenda 2015. De agenda is onlangs samen met Facility Management Nederland voor ons land omgezet naar een nationale FM onderzoeksagenda.  

Franse interesse
In 2009 werkte het CfPB mee aan een interview voor een coverartikel in het Franse magazine Office et Culture. Uit de gelegde contacten ontstond interesse bij de Fransen om de CfPB-methode in Frankrijk te introduceren. In 2010 starten pilots in enkele grote Franse bedrijven.  

Werkplekwijzer gaat internationaal
In 2009 is hard gewerkt aan een Engelstalige versie van de Werkplekwijzer en is een internationale uitgever gevonden. De internationale versie ‘Planning Office Spaces – practical guide for managers and designers’ is aangepast aan de internationale standaarden en verschijnt in de zomer van 2010. Mede door geweldig beeldmateriaal is het een prachtige uitgave geworden. Er is interesse voor vertalingen uit Frankrijk, Spanje, Brazilië, Italië, Japan en China.