Kan de kantoortuin de prullenbak in?
26 februari 2020
Het is zo ongeveer hét media-onderwerp van deze week (naast het Corona-virus natuurlijk): de negatieve effecten van de kantoortuin. Mede met dank aan TV-programma De Monitor, die een uitzending wijdde aan het onderwerp. CfPB-directeur Wim Pullen was één van de hoofdpersonen in de uitzending. Hij kwam met een aantal belangrijke observaties.
Vermoeidheid en concentratieverlies
Het KRO/NCRV programma De Monitor presenteerde op dinsdagavond 24 februari onder meer de resultaten van een enquête, opgesteld op basis van de input van circa negentig bedrijfsartsen. In het programma werd gemeld dat gebruikers van kantoortuinen regelmatig klagen over vermoeidheid en concentratieverlies. Voor ons binnen het CfPB is dit eerlijk gezegd geen grote verrassing. De laatste jaren is uit tal van wetenschappelijke onderzoeken en praktijkcases gebleken dat de kantoortuin niet uitsluitend gelukkige, creatieve en productieve gebruikers oplevert.
Waarom zijn er nog kantoortuinen?
Journalist en presentator Teun van der Keuken vroeg daarom aan Wim Pullen hoe het komt dat een groot deel van kantoorwerkend Nederland niettemin dagelijks in kantoortuinen moet werken. “Ten eerste omdat er een dominante drijfveer voor werkgevers is: geld” luidde Wim’s antwoord in de uitzending. “Minder vierkante meters betekent: ‘ik kan mijn geld aan andere dingen besteden’.” Ook zijn werkgevers vaak ongeïnformeerd. “Ze denken: ‘ik wil de communicatie bevorderen. Daarvoor kies ik een open omgeving’.” Maar dit is een naïeve gedachte: “Alsof mensen in een open omgeving losgelaten worden en dan creatiever en coöperatiever worden.” Niet alleen werkgevers zijn soms naïef, dat geldt ook voor architecten en kantoorinrichters. Wim constateerde dat deze partijen vaak niet op de hoogte zijn van de beschikbare kennis, op basis waarvan zij de juiste keuzes kunnen maken. Tijdens de opnamen heeft Wim kennis gedeeld die niet in de uitzending te zien was. We volstaan hier met de verwijzing naar inzichten uit ons boekje Nieuwe werkomgevingen betere prestaties.
Recente literatuurstudie
De uitzending van De Monitor leverde een ware media-storm op. Behalve in De Monitor was Wim bijvoorbeeld ook te zien in het NOS-Journaal. Bovendien werd hij (weer) genoemd in de column van de bekende NRC-journaliste Japke-d. Bouma. De veelvuldige media-aandacht biedt het CfPB de kans om opnieuw een lans te breken voor het belang van objectieve wetenschappelijke kennis op het gebied van de mens en de werkomgeving. Dat het CfPB op dit terrein voortdurend actief is, blijkt onder meer uit het feit dat de thema’s ‘gezondheid’ en ‘vitaliteit’ expliciet deel uitmaken van de CfPB-kennisagenda. In dit kader publiceerde CfPB-onderzoekster Susanne Colenberg recentelijk samen met TU Delft-collega’s Tuuli Jylhä en Monique Arkesteijn de literatuurstudie ‘The relationship between interior office space and employee health and well-being – a literature review’. In deze studie – waaraan we de komende weken verschillende blogs zullen wijden op deze website – komt helder naar voren dat er nog een wereld te winnen is wanneer het gaat om het vergroten van de kennis op het gebied van invloed van de werkomgeving op de gezondheid van gebruikers.
Weg met de kantoortuin?
Is de huidige mediastorm de nagel aan de doodskist van de kantoortuin? Moet heel het concept overboord? JA, is voor het CfPB een te sterke conclusie. Zoals blijkt uit de literatuurstudie – en het blog dat CfPB-onderzoekster Maaike Niekel hier onlangs over schreef – zijn er de nodige indicaties dat een open kantoorruimte een negatief effect kan hebben op de gebruikers. Maar er is vooral een tekort aan kennis op dit gebied. Dus moeten we het ook hebben van ervaring (maar niet van het niveau ‘ik deed ooit ook een projectje kantoorinrichting’) en wijsheid die ervan getuigt dat eindgebruikers niet alleen aan het woord zijn geweest, maar dat er ook daadwerkelijk naar geluisterd is of dat er werkgevers zijn die tot andere inzichten zijn gekomen (zie de column van Japke-d.). Die wijsheid ligt gewoon voor het oprapen op de werkvloer. Overweegt u een nieuw kantoor of ‘werkplekconcept’, weet dan dat wij pleiten voor een doelgerichte aanpak, die de belangen van alle betrokkenen ondersteunt: een goede werkomgeving voor iedereen!
Dan gaat het om een proces waarin transparante afwegingen en organisatorische issues omgezet worden in een agenda die met kennis van zaken leidt tot een geaccepteerd, bruikbaar en betaalbaar kantoorontwerp.
Taak CfPB
Dit maakt eens te meer duidelijk dat er een belangrijke taak ligt voor het CfPB: we willen de komende jaren blijven werken aan het vergroten van de kennis op het gebied van de relatie tussen mens en werkomgeving. Zodat werkgevers, architecten en kantoorinrichters in de toekomst behoed kunnen worden voor vermijdbare fouten. En zodat gebruikers op een zo gezond en prettig mogelijke manier hun werk kunnen doen.
Komende weken volgen er in onze reeks gezondheid en werkomgeving nog een aantal blogs van CfPB collega’s en ex collega’s, dus houdt uw social media in de gaten!
Bedankt
Bij de totstandkoming van het programma en van dit blog was er inspiratie en mediasupport van Mijke van Wijk, Bastiaan Hetebrij, Teun van der Keuken, KRO-NCRV en natuurlijk van Japke-d. Bouma.
Contactpersoon
