Inbesteden of uitbesteden. Wat is het nut?

8 augustus 2015

Asscher en inbesteden

Uitbesteden! Het onderwerp  trof me onlangs  op twee manieren en het hield me bezig. Vragen drongen zich op. Allereerst was er het bericht in het FD over de discussie over het door de rijksoverheid ‘omgekeerde’ beleid bij het organiseren van schoonmaakdiensten: de overheid wil schoonmakers in dienst nemen. Inbesteden dus. Wat is het nut? “Asscher wil een grote groep facilitaire werknemers vanaf 2016 op de loonlijst nemen om ze meer zekerheid te bieden en een sociale arbeidsmarkt te promoten” schrijft de krant. En daarmee gaat Asscher tegen de trend in. De beroepsvereniging Facility Management Nederland (FMN) en Twynstra Gudde onderzochten in 2014 voor de vierde keer gezamenlijk de Nederlandse facility markt. Schoonmaak  maakt deel uit van de facilitaire markt met een  totale omvang in 2013 (exclusief vastgoed)  van ruim 37 miljard euro. Inclusief vastgoed was die marktomvang 77 miljard. Ten opzichte van 2011 nam het uitbestedingspercentage toe met 1,4 procent. De uitbesteding van schoonmaakdiensten nam toe met 3,3 procent. De uitbestedingsmarkt nam toe met een waarde van 137 miljoen terwijl de personele omvang met ruim 8.000 werknemers afnam. Onder druk van de marktomstandigheden werd er dus met minder werknemers meer omzet gegenereerd.

De wetenschap over outsourcing

Daarnaast verscheen er  in het vermaarde International Journal of Management Reviews een boeiend artikel met een vraagstelling in de titel: “Does Outsourcing Really Improve Firm Performance? Empirical Evidence and Research Agenda.”

Zo’n woordje ‘really’ in de titel roept de vraag op: “Is dit echt zo?” Het antwoord op die vraag wil je toch weten: heeft uitbesteden nut voor de prestaties van je bedrijf. Je kunt er maar beter uit zijn, hoef je niet meer na te denken.

Het artikel is een zogenaamde reviewstudie. Wat is dat? De wetenschappelijk literatuur tussen 1995 en 2015 is geïnventariseerd en beoordeeld. Door het toepassen van een kwaliteitsfilter bleven er na de inventarisatie 57 artikelen uit 47 tijdschriften over die samen 20 jaar onderzoek omspannen. De uitkomsten werden gerangschikt  naar de mate van een relatie tussen outsourcing en prestaties van de organisatie: (1) positieve relatie 18 studies gevonden, (2) negatieve relatie - 4 studies, mixed relationship - 22, moderated relationship – 6 studies and no statistically significante relatie – 7 studies. Daar heb je het al: de wetenschap geeft geen eenduidig antwoord. Het kan vriezen of het kan dooien. En in het geval van de outsourcing er tussen in, of geen van beide. Maar dat hangt er ook weer van af. Wat besteed je uit? Nationaal of internationaal? In je primair proces of in de support? Kortlopend of langlopend? In de industrie of in de zakelijke dienstverlening?

En waar hangt het dan vanaf of het uitbesteden van diensten nuttig effect heeft op het presteren van de onderneming? Het antwoord luidt enerzijds: “Het is maar wat je prestaties noemt.” Een paar voorbeelden.Prestatieverbetering is gevonden in de export van een bedrijf doordat onderdelen van productie in andere landen wordt gedaan (dat helpt niet alleen goedkoper te produceren, het vergroot ook de export van eindproducten), en ook in proces- en productinnovatie is veel te halen want toeleveranciers aan wie je zaken uitbesteed, leren je hoe dingen beter kunnen.  Prestatievermindering is gevonden in onder andere de logistiek waar derden die transportdiensten verleenden er een potje van maakten. Maar ook inarbeidsproductiviteit: te veel uitbesteden voorbij het optimum betekende meer arbeidsinzet voor controle en naleving door de uitbestedende organisatie. De gemengde prestaties (het gaat beter maar ook slechter) zijn interessant: wel procesinnovatie, maar geen toename van de arbeidsproductiviteit, wel lagere kosten en geen verbetering van innovatiekracht. De onderzoekers verklaren dat doordat managers in een bedrijf verschillend denken over hun bedrijfsstrategie en ook over de inzet bij outsourcing.  Ze werken elkaar vanuit de uitbestedende organisatie een beetje tegen.

De achterliggende 57 studies zijn overigens allemaal de moeite waard om te bekijken.

Zijn we nu iets wijzer geworden?

Eerlijk gezegd weet ik het niet helemaal. Maar ik heb geleerd dat  het nogal uitmaakt vanuit welke sector je  naar outsourcing kijkt. Neem bijvoorbeeld de industrie waarin producten worden gemaakt die het leven van de koper aangenamer maken of de organisatie productiever maakt omdat een nieuwe machine meer aan kan dan een oude. Dat is anders dan  in de dienstverlening De arbeidsproductiviteit kan daarin nooit  heel sterk toenemen omdat het gaat om laagproductieve door mensen te verrichten diensten.    Als je  R&D -activiteiten uitbesteedt dan is een open lerende houding voor, en betrokkenheid bij je uitbestedingspartner juist weer cruciaal. Het slimme resultaat met een hoge toegevoegde waarde telt en niet of het sneller tot stand was gekomen wanneer het niet was ge-outsourced

Heeft outsourcing nut?

Vrijwel altijd, maar het hangt ervan af wat je zoekt! En wat je inzet is! Dat toont eens te meer aan dat out- of insourcing een strategische keuze is. Een kans (dus) voor FM-ers!