Door de ogen van

6 juni 2019

Het is weer zover! Nederland viert 14, 15 en 16 juni a.s.  de Dag van de Architectuur, met als thema ‘Door de ogen van ….”. Hoe kijkt een architect, bouwer, gebruiker of een passant naar een gebouw.

Architecte Marlies Rohmer voegde enkele jaren geleden de daad bij het woord en ging op reis[1].

Op reis door Nederland, langs verschillende gebouwen die ze heeft ontworpen. Soms was ze blij verast, maar soms toch ook wel erg geschrokken. Gebruikers bleken vaak heel anders naar gebouwen te kijken dan Marlies. De gebouwen worden anders gebruikt dan bij het ontwerp was bedacht.

Bedoeling, ervaring en gebruik

Architecten ontwerpen gebouwen met een bepaalde functie en een bepaald gebruik voor ogen. Het gebouw representeert en communiceert vaak gedachtes van een ontwerper. Maar wat als deze achterliggende gedachtes wegvallen? Gebruikers zijn namelijk onafhankelijke mensen die bezit nemen van een gebouw. Het is de vraag wat gebruikers zien, wat ze ervaren en welke betekenis ze  aan hun ervaringen toekennen. Dit bepaalt namelijk de relatie die gebruikers met het gebouw hebben en hoe ze het gebouw en de werkomgeving gebruiken.

Gebruikers voor wie we vaak minder oog hebben

Elk persoon heeft alleen zijn eigen waarneming en betekenisgeving. Dé gebruiker bestaat dan ook niet. Stuk voor stuk zijn we allemaal unieke gebruikers van gebouwen en werkomgevingen, met elk een eigen beleving en persoonlijke behoeftes. Onze eigen behoeftes kennen we vaak wel, maar wat weten we daadwerkelijk van de wensen van anderen zoals onze collega’s? Bij huisvestingstrajecten kijken we al snel door de ogen van het management, het projectteam, de adviseurs of door onze eigen ogen naar een gebouw of werkomgeving. Hebben we oog voor de ander?  

Enkele jaren geleden bestudeerden  we bij het CfPB de werkomgeving met andere ogen.. Binnen het onderzoeksprogramma ‘Een werkplek voor iedereen’ keken we door de ogen van mensen met een vorm van autisme, mensen die hoogbegaafd en/of hooggevoelig zijn of een visuele of auditieve beperking hebben. Door middel van interactieve workshops ging er letterlijk een nieuwe wereld voor ons open!

Mensen met autisme letten vooral op de kleine details in de werkomgeving en zijn net als hoogbegaafde en/of hooggevoelige mensen gevoelig voor diverse omgevingsfactoren. Geluiden, licht, geuren en objecten worden gedetailleerder en sneller waargenomen en sterker ervaren. Dit zorgt voor prikkels die geregeld tot problemen leiden. Mensen met een visuele beperking oriënteren zich grotendeels op geluid, terwijl mensen met een auditieve beperking baat hebben bij een goede akoestische omgeving. Mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel kunnen geluiden soms minder goed filteren en hebben vaak last van drukte op de werkvloer.

Door de ogen van ….

Veel organisaties kiezen voor werkplekconcepten die gebaseerd zijn op activiteitgerelateerd en flexibel werken. Efficiency, ontmoeten en samenwerken zijn hierbij belangrijke ambities. Vaak gaat dit gepaard met open en transparant vormgegeven werkomgevingen. Juist deze omgevingen creëren veel aandachtspunten op het gebied van  geluid, zicht, tast, oriëntatie en bewegingen en bieden minder privacy, concentratiemogelijkheden en vastigheid. Hoe ervaren onze hoogbegaafde en/of hooggevoelige collega’s dit? Of die ene collega met een vorm van autisme, een visuele of auditieve beperking of Niet Aangeboren Hersenletsel?

We willen managers, facility managers en ontwerpers oproepen om oog te hebben voor de behoeften van alle werknemers. Bij een goede werkomgeving voor uw organisatie hoort toch een goede werkplek voor iedere werknemer in uw organisatie? Streef naar inclusieve gebouwen en werkomgevingen met oog voor alle gebruikers.

Wij geven u graag wat tips mee uit ons onderzoeksprogramma ‘Een werkplek voor iedereen’ (klik hier) en laat u vooral ook inspireren door het boek ‘Architectuur door andere ogen’[2].

Het gaat er niet om hoe we gebouwen zien, maar om hoe we deze ervaren!