Leer en werkomgeving in het Hoger onderwijs
Mei 2019 | Sibo Arbeek
Op 17 april 2019 vond een debat plaats rond het thema ‘Beleving en leer- en werkplekken in het hoger onderwijs’.
Dat gebeurde in de Dining Hall van University College Utrecht; de voormalige kantine voor militairen, nu
omgetoverd tot studielandschap voor studenten. Voor het CfPB sprak Wim Pullen over de relatie tussen betekenis en
beleving van en gedrag in werkomgevingen. Uit ervaring en onderzoek kon geput worden om het gesprek aan te kaarten over de maakbaarheid van een "Bildungs"- omgeving.
De kern van onderwijs is Bildung en kennelijk zijn wij niet slim genoeg om ruimten te maken waar mensen een bepaalde beleving bij hebben, zoals met die rommelige kantoorruimte waar we vroeger op vrijdagmiddag een fles opentrokken om de week door te nemen. Dat soort ruimten overkomen je, worden je in de schoot geworpen en de inhoud van het gesprek; daar heb je 'gespreksmakers' voor nodig. In allerlei rollen: aanjagers, luisteraars, reactie-gevers. Als je openstaat is er iets te leren. Zo ontstaat Bildung, door onderwijs en onderzoek te mengen, tegenwoordig noemen we valorisatie erbij om de brede betekenis en bruikbaarheid van kennis te verbinden aan maatschappelijke vragen en/of bedrijvigheid.
De toekomst van het onderwijs is veel besproken. Een mooi boek is Haalt de universiteit 2040? Dat werd in 2017 geschreven door Bert van der Zwaan (vm. rector van de UU, vm. hoogleraar Geowetenschappen). Op welhaast onbedoelde wijze lezen we over de relatie tussen universiteit en de leer- en werkplekken in Hoofdstuk 15 Quid durat? Dit hoofdstuk bevat een sfeertekening van Commencement Day (afstudeerdag) op Harvard (Boston/Cambridge MA).
Van der Zwaan constateert dat de transitie van de huidige naar de toekomstige Universiteit een voortdurend debat vraagt tussen stakeholders. En dat kan zelfs gaan over iets ogenschijnlijk triviaals als de werk- en leerplekken op Universiteit en Hogeschool. Dat belang is groot. Het debat over werkomgeving in het Hoger onderwijs is hot: gebouwen zijn duur, dat vraagt om sanering. Maar er zijn te weinig werkplekken voor staf en leerplekken voor studenten. Heeft dit dilemma een oplossing?