Evaluatie

Natuurlijk is de tevredenheid over de werkomgeving erg afhankelijk van de organisatie en het gebouw. Over het algemeen blijkt echter dat sommige aspecten beduidend meer positief of negatief worden gewaardeerd dan andere werkomgevingsaspecten. Aspecten die relatief goed gewaardeerd worden, zijn ‘de bereikbaarheid van het gebouw’ en ‘de communicatiemogelijkheden en sociale interactie’. Dit in tegenstelling tot de aspecten ‘binnenklimaat, verlichting en akoestiek’ en ‘archief en opslagmogelijkheden’, waarover relatief weinig medewerkers tevreden zijn.

De aspecten ‘functionaliteit en comfort van de werkplek’, ‘binnenklimaat, verlichting en akoestiek’ en ‘concentratiemogelijkheden’ worden het meest genoemd als een van de drie meest belangrijke aspecten van de werkomgeving (door respectievelijk 53-34% van de respondenten). De aspecten ‘archief en opslagmogelijkheden’, ‘dienstverlening en beheer van faciliteiten’ en ‘architectuur en uitstraling van het gebouw’ worden door beduidend minder respondenten gekozen als een van de drie meest belangrijke aspecten van de werkomgeving (door 4-6% van de respondenten).

^{Figuur 1: belang dat respondenten hechten aan de verschillende aspecten van de werkomgeving}

De medewerkertevredenheid wordt positief ondersteund door:

• Goede mogelijkheden voor communicatie en concentratie
• Geavanceerde en vlekkeloos werkende ICT voorzieningen
• Goede faciliteiten zoals voldoende en schoon sanitair, informele ontmoetingsplekken, een restaurant
• Goede opslagmogelijkheden (voldoende ruimte nabij de werkplek; helder onderscheid in afdelingsarchief, team archief en individueel archief)
• Een aantrekkelijke vormgeving van gebouw en inrichting (kleur, materiaal, vorm, licht, daglicht, planten, kunst)
• Ergonomisch ontworpen meubilair
• Een aantrekkelijk binnenklimaat wat betreft temperatuur, luchtkwaliteit, licht, akoestiek
• De mogelijkheid om zelf invloed te kunnen uitoefenen op de werkomgeving (persoonlijke aankleding, klimaatregeling)

De werkomgeving wordt niet gewaardeerd in geval van:

• Te weinig plekken die passen bij het werk van het moment
• Geluidoverlast
• Gebrek aan privacy (continu gezien en gehoord worden)
• Onhandige en inefficiënte indeling van de omgeving
• Onveiligheid
• Niet aansluiten van het kantoorconcept op de organisatiecultuur

Mensen zijn productief als ze prettig en efficiënt kunnen werken en de werkomgeving goed past bij de persoonlijke voorkeuren en wensen van de medewerker en hun werkzaamheden. De factoren die bijdragen aan de medewerkertevredenheid zijn daarom ook van belang voor een optimale arbeidsproductiviteit. Mensen moeten zich zowel goed kunnen concentreren als gemakkelijk kunnen overleggen, met een collega, als team of in een vergadering. Goede ICT faciliteiten en opslagmogelijkheden en een prettig binnenklimaat (niet te heet of te koud, niet te droog of te vochtig) en de mogelijkheid tot persoonlijke controle zijn eveneens essentiële voorwaarden. Te veel afleiding door collega’s en andere prikkels werkt contraproductief.

In 2008 deden Batenburg en van der Voordt onderzoek naar de invloed van facilitybeleving van werknemers in kantoren op hun gepercipieerde arbeidsproductiviteit. Op basis van alle bevindingen wordt geconcludeerd dat de facilitaire voorzieningen - in het onderzoek gedefinieerd als huisvesting (gebouw en inrichting), diensten en middelen en ICT - substantieel van invloed zijn op de arbeidsproductiviteit. Meer lezen over deze studie. In 2017 is de studie herhaalt door student Luuk Ypma van de Saxion hogeschool. Hij vind een nog sterker verband. Meer lezen over zijn onderzoeksresultaten.

Mensen kunnen heel goed zeer tevreden zijn over de werkomgeving en/of hun werk en toch niet productief zijn, en omgekeerd. Behalve tevredenheid zijn arbeidsmotivatie, psychische en fysieke gezondheid, privé omstandigheden, (gebrek aan) kennis en vaardigheden en zekerheid of juist angst voor verlies van de baan eveneens van grote invloed op de arbeidsproductiviteit. Niettemin doet de werkomgeving er veel toe. Tevredenheid over geconcentreerd kunnen werken blijkt het meest van invloed op de zelf ingeschatte arbeidsproductiviteit. Tegelijkertijd blijkt tevredenheid over de faciliteiten sterk te correleren met de (zelf ingeschatte) arbeidsproductiviteit. Zie het onderzoek hierover van Batenburg en Van der Voordt (2008).