Huisvestingskeuzemodel

Het HK-model is enerzijds bedoeld om organisaties te helpen om meer grip te krijgen op hun huisvestingsproces en om beter onderbouwde en meer gedragen besluiten te nemen. Beoogde gebruikers zijn onder andere projectteams, huisvestingsadviseurs en ondernemingsraden. Het model kan ingezet worden bij aanvang van een huisvestingsproject, wanneer een project is vastgelopen voor een probleemdiagnose, en na afloop voor een projectevaluatie. 

Anderzijds kan het model gebruikt worden voor onderzoeksdoeleinden. In eerste instantie zal de focus daarbij liggen op het verzamelen van informatie over huisvestingsambities en bijbehorende conceptuele keuzes, en op het besluitvormingsproces en de wijze waarop organisaties nieuwe huisvesting implementeren.

Ondersteuning van de besluitvorming en  van de projectaanpak, gezamenlijke bewustwording, betere afstemming, meer transparantie, betere interne communicatie, gestructureerde leermomenten, projectarchivering.

Het HK-model is ingebracht in diverse onderzoeksprojecten waarbij het CfPB is betrokken. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling en evaluatie van de corporate standaard voor de Rijksoverheid ‘Fysieke werkomgeving Rijk 2011’ en in 2009 bij het RIVM bij de vertaling van een Visiedocument tot een Programma van Eisen voor nieuwe huisvesting. Huisvestingsadviseur Yolanda Ikiz-Koppejan vertelt over haar gebruik van het model bij de herontwikkeling van het WSD-complex in Leiden.  Het model kent recente toepassingen bij de gemeente Den Haag (2017), Techniek Nederland (2018), Zorgorganisatie TanteLouise (2019) en de gemeente Amstelveen (2019).

Fysieke werkomgeving Rijk (FWR)
Bij de ontwikkeling van de corporate standaard voor de Rijksoverheid FWR (2010, 2011) waren meer dan honderd mensen betrokken. Het model hielp om een gemeenschappelijk(e) structuur en vocabulaire te hebben. Bij workshops zijn de te bespreken onderwerpen gekozen en gedefinieerd aan de hand van het model. De inhoudsopgave van het onderzoeksrapport volgt de componenten van het model. Een belangrijk voordeel daarvan was dat de huisvestingsambities continu leidend zijn gehouden voor de redeneerlijnen. Ook werd daardoor duidelijk dat er in beginsel de meeste nadruk lag op de ambities Efficiency en Innovatiekracht en op de conceptuele keuzes over het Werkplekconcept. Verschillende werkgroepen hebben daarna ook de ambities Duurzaamheid, Flexibiliteit en Herkenbaarheid uitgewerkt en conceptuele keuzes zoals de esthetische en technische basiskwaliteit.

Bij de evaluatie van deze standaard (2018, 2019) maakten we gebruik van het HK model om alle rapporten (>100) te ordenen en zodoende overzicht te scheppen, conclusie en aanbevelingen te doen. Deze Meta-analyse verschijnt rond de zomer van 2019.

RIVM
In de projectgroep die zich in 2009 bezighield met de vertaling van een Visiedocument tot een Programma van Eisen voor nieuwe huisvesting zaten veel medewerkers die in hun dagelijks werk niet met huisvesting bezig zijn. Het HK-model is gebruikt om een gezamenlijk referentiekader te creëren voor de  betrokkenen. De projectteamleden hebben acht bezoeken afgelegd bij voorbeeldprojecten. Het overzicht van te maken conceptuele keuzes heeft geholpen om tijdens presentaties en rondleidingen niet alleen bewust te zijn van de ‘eigen’ voorkeursonderwerpen, maar ook te letten op de overige onderdelen waarover keuzes gemaakt moesten worden. Er is een matrix die ambities en conceptuele keuzes met elkaar verbindt. Deze is gebruikt om gezamenlijk bepaalde voorkeuren of bezwaren in oplossingen terug te leiden naar huisvestingsambities. Waarom was men het meest enthousiast over het werkplekconcept bij die ene organisatie? Waarom voldeed het ene bedrijfsrestaurant beter aan de wensen voor het eigen concept dan het andere? Als de achterliggende ambitie van stimuleren van ontmoeting zo belangrijk is, wat betekent dat dan voor de keuzes in het gebouwconcept of het facilitaire serviceconcept?

Herontwikkeling WSD-complex Leiden (faculteit geesteswetenschappen)
Yolanda Ikiz-Koppejan, mede-auteur van het HK-model, werkt in 2015 als procesmanager Visievorming Gebruikerswensen bij de faculteit Geesteswetenschappen ten behoeve van de herontwikkeling van het WSD-complex in Leiden.

Yolanda gebruikt daarbij het HK-model en ze vertelt hierover het volgende:

“ Ik gebruik het HK-model op de achtergrond om mijn werk voor de faculteit te structureren. De participatie wordt bijvoorbeeld gestructureerd aan de hand van de conceptuele keuzes in het model. En ik gebruik het plaatje van het uitgewerkte HKM in mijn overleggen met projectleden en medewerkers van Vastgoed. Daarmee krijgen we een gedeeld referentiekader over wat de faculteit voor informatie aan zal leveren aan de afdeling Vastgoed en waar we nu staan. Het geeft zeker houvast en door het gebruik van het model kun je meer in de lead zijn. Het is voor anderen ook makkelijk dat er een kader ligt. Het vraagt wel kennis van huisvestingsprocessen om het model handig toe te passen.”

Gemeente Den Haag: adviesnota medezeggenschap over werkplekconcepten in het stadhuis (2017)

De centrale ondernemingsraad (COR) heeft een ongevraagd advies aan de WOR bestuurder opgesteld. Het CfPB heeft de COR in brainstorm, workshop en literatuur voorzien van kennis over het HK model waardoor de COR zelfstandig een nota kon opstellen. De aangrijpingspunten voor de inzet van het HK model waren:

• Wat is de ideale werkplek?
• Waar en hoe hangt sociale cohesie samen met nieuwe werkplekconcepten ?
• Hoe kan de COR een heldere argumentie opstellen en een redeneerlijn vasthouden voor een functiegericht advies,
• waarin de oplossingen flexibel zijn.

• Flyer van het Huisvestingskeuzemodel
• Voordt, D.J.M., van der, Ikiz-Koppejan, Y., Gosselink, A., An Organization-centered Accomodation Choice Model, In: Enhancing Building Performance (redactie Mallory-Hill, S.M., Preiser, W.P.E., Watson, C.G.), december 2011
• Ikiz-Koppejan, Y., Voordt, D.J.M. van de, Gosselink, A., Huisvestingskeuze sturen vanuit het perspectief van de organisatie - Toegevoegde waarde HK-model, In: Facility Management Magazine, oktober 2011 
• Pullen, W.R., Besluitvorming bij kantoorhuisvesting: van kakofonie naar symfonie?, In: Facility management Magazine, april 2009