Iedereen vrij! Allemaal blij? Jaarcongres 2023
6 september 2023
Hybride werkers maken bewuste keuzes waar en wanneer ze werken. De medewerker staat aan het roer: een ongekende vrijheid. Maar is iedereen daar blij mee? Wat vraagt dit van medewerkers en managers? Wat zijn de effecten van deze vrijheid op individueel, team en organisatieniveau? Deze en andere dringende vragen komen aan de orde op het CfPB jaarcongres: Allemaal vrij! Iedereen blij?
Tijdens ons jaarcongres hebben we kennis en onderzoeksresultaten gedeeld uit ons collectieve programma Werk in Transitie. In plenaire sessies en workshops is een diversiteit aan thema’s aan de orde gekomen, zoals gezondheid en kwaliteit van werk. Maar ook aantrekkelijk werkgeverschap: autonomie van werknemers, en: wat verwacht de nieuwe generatie van werk en de werkomgeving?
Tijdens ons jaarcongres op 31 augustus in Villa Jongerius in Utrecht hebben we ons bezig gehouden met de vraag:
Wat bepaalt een goede mix tussen werken op kantoor en thuiswerken?
En welke factoren spelen daarbij een rol.
Hieronder kun je de presentaties downloaden van de startpresentatie en parallelsessies.
Plenair
Vanuit diverse perspectieven heeft CfPB-directeur Jacqueline Schlangen samen met het CfPB-team de hoofdvraag van het congres belichten: Allemaal vrij! Iedereen blij? De houdbaarheid van hybride werken nader toegelicht. Ook heeft zij trends en ontwikkelingen laten zien op de lange termijn. Welke constanten zijn er, maar ook welke veranderingen zien we. Deze vragen zijn aan de hand van onderzoeksresultaten van het CfPB en andere (inter)nationale onderzoekers beantwoord. Daarna zijn door Rianne Appel – Meulenbroek (TU Eindhoven) actuele wetenschappelijke inzichten getoond over het kantoor en thuis, hoe werkt het?
Plenair - Allemaal vrij! Iedereen blij? - Jacqueline Schlangen
In totaal waren er 5 parallelsessies waar je aan kon deelnemen. Hieronder een korte omschrijving per parallelsessie en de presentatie.
1. Stapsgewijs in gesprek
In het kader van meer bewegen, was er de mogelijkheid om een wandeling te maken om met elkaar in gesprek te gaan over gezondheid. Zowel mentale, sociale als fysieke gezondheid werden al lopend met elkaar besproken. Vragen en stellingen werden bediscussieerd en tips werden over en weer gedeeld. Oftewel een Walking Meeting = Weeting.
Stapsgewijs in gesprek - Maaike Niekel
2. Meer hybride, minder kwaliteit?
De werkprestaties van kenniswerkers op peil houden in een hybride context is behoorlijk complex. Mathilda du Preez presenteerde de eerste bevindingen uit het kwalitatieve onderzoek "Kwaliteit van werk" door het CfPB. Uit zowel de literatuur als ons onderzoek bleek dat er 3 gebieden zijn die vooral beïnvloed worden door hybride werken:
a) bewust en onbewust leren;
b) het onderliggende vertrouwen dat teamleden in elkaar hebben en
c) de communicatie- en besluitvormingsprocessen.
Ook bepalen verschillende factoren de goede mix tussen thuis- en kantoorwerken. De samenstelling van het team (omvang, ervaring en kennis), hun werkprocessen, de taak en de afhankelijkheden binnen het team heeft impact op hoe vaak ze elkaar moeten treffen op kantoor, en wat daarvoor op kantoor nodig is. Susanne Colenberg liet zien hoe de fysieke kantooromgeving vervolgens ter ondersteuning van wederzijdse empathie dient tussen teamleden door middel van het "mere-exposure" effect en looplijnen. Ze benadrukte het belang van het faciliteren van privacy op kantoor zodat mensen even kunnen terugtrekken om daarna ook weer volledig mee te kunnen doen wanneer dat nodig is. De deelnemers gingen aan de slag in verschillende teams om met elkaar scenario's te bedenken om de juiste mix tussen thuis en kantoor vast te stellen.
Meer hybride, minder kwaliteit? - Mathilda du Preez & Susanne Colenberg
3. De nieuwe generatie op de werkvloer
Samen met Bartele Hoekstra (Politie Nederland) heeft Dennis La Brijn tijdens de parallelsessie over generaties met de deelnemers besproken wat nu verschillen zijn tussen de verschillende generaties: Babyboomers (1946 - 1964), Generatie X (1965-1980), Millennials (1981 - 1994) en Generatie Z (1995-2012). Door middel van JA - staan en NEE - zitten werden diverse stellingen besproken en was er ook flinke discussie over waarom een stelling ja of nee was. Daarna ging men met elkaar in gesprek over de belangrijkste punten in jouw werk voor jouw generatie. Op de vraag wat de goede mix is voor werken op kantoor en thuis is ligt voor de generaties vooral de nadruk op individueel met oog voor elkaar.
Generaties op de werkvloer - Dennis La Brijn & Bartele Hoekstra
4. Is keuzevrijheid wel zo fijn?
Sjors Houtveen en Henk-Jan Hoekjen gaven de deelnemers eerst een korte introductie over waarom keuzevrijheid een belangrijk onderwerp is. Mede door de Wet Flexibel Werken (artikel 2) en de Wet Werken waar je wilt (voorstel wijziging artikel 2) is dit onderwerp actueler dan ooit. Maar wat weten we precies over autonomie en keuzevrijheid? Henk-Jan en Sjors bespraken de laatste inzichten uit de wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp. Vervolgens gingen de deelnemers in verschillende groepjes aan de slag met relevante vragen uit het door het CfPB ontwikkelde Werkplekspel. Aan de hand van vragen als "Een collega gaat iedere vrijdagmiddag sporten. Wat vindt u ervan?" werden individuele en groepsvookeuren besproken. Tot slot werd de deelnemers gevraagd om een tegeltjeswijsheid te formuleren. Hieruit kwamen mooie spreuken, zoals: "Ieders belang in balans, biedt team en medewerker de beste kans". De sessie maakte duidelijk dat keuzevrijheid voor het individu tot paradoxen kan leiden die negatief uitpakken voor medewerker, team en organisatie. Keuzevrijheid is alleen fijn wanneer deze paradoxen - blijkens de door de groepen bedachte tegeltjeswijsheden bij voorkeur in teamverband - geadresseerd worden.
Is keuzevrijheid wel zo fijn? - Sjors Houtveen & Henk-Jan Hoekjen
5. Prettig druk?!
Tijdens deze parallelsessie werd door Marjolijn Kroon (Rijkswaterstaat), Nicole van der Laan (Rijkswaterstaat) en Gijs Brouwers gekeken naar de gemiddelde bezetting van een Rijkskantoor. Volgens de FWR moet een Rijkskantoor gemiddeld een bezetting van 75% hebben. Dat halen ze op het moment bij lange na niet. Uit onderzoek blijkt dat een dergelijk hoge bezettingsgraad als stressvol wordt ervaren in een traditioneel Rijkskantoor, terwijl het in een recent gemoderniseerde kantooromgeving wel werkbaar lijkt te zijn. Maar hoe kan men een kantoor aangenaam druk maken bij een hoge bezettingsgraad? Naast de hoeveelheid mensen in een bepaald gebied hebben allerlei omgeving-, sociale- en persoonlijke factoren invloed op de ervaring van drukte.
“Het kantoor is eigenlijk nooit echt druk als je puur kijkt naar het aantal aanwezige mensen”
Samen met de deel
nemers werd gekeken hoe Rijkskantoren prettig druk te maken zijn bij een hoge bezettingsgraad. En dit alles zonder grootschalige verbouwingen, die ook in de praktijk niet mogelijk zijn. In diverse groepen zijn concrete interventies bedacht, benaderd vanuit verschillende perspectieven: Bricks (kantoorhuisvesting), Bytes (technologie), Behaviour (gedrag), Belonging (verbinding), en Afspraken (werkafspraken).
Prettig druk?! - Marjolijn Kroon & Nicole van der Laan & Gijs Brouwers
Tot slot
De dag werd door Jacqueline Schlangen afgesloten met een samenvatting van alle sessies en onder haar leiding ging het panel van Silvia Schikhof (Directeur Huisvesting en Facilities - Min. Justitie en Ve
iligheid), Rianne Appel-Meulenbroek (Universitair hoofddocent CRE - TU Eindhoven), Wouter Smit (Docent Organisatiekunde - Hogeschool van Amsterdam) en Juriaan van Meel (Oprichter Briefbuilder) in discussie over onder andere de vragen "Is de werkplek thuis echt beter dan op kantoor?" en "Lijdt de samenwerking onder thuiswerken?".
Na de discussie was de mogelijkheid tot netwerken bij de borrel. Wanneer de deelnemers vertrokken werd iedereen nog verrast met een kleinigheidje: een zakje bloemzaadjes van 'Vergeet me nietjes'.
Eindpresentatie & Paneldiscussie - Jacqueline Schlangen
Contactperson
